Fatura çeşitleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.
1.İşlem Amacına Bağlı Olarak:
-FATURA: Satıcı açısından satmış olduğu mal veya sunmuş olduğu hizmetin bedelini alıp almadığını, müşteri açısından ise almış olduğu malın veya kendisine sunulan hizmetin bedelinin ödenip ödenmediğini göstermeye yarayan bir belgedir.
Genel olarak aşağıdaki hususları içerir:
· Düzenlendiği dilde fatura başlığı,
· Satıcı ve alıcı firmanın ticari ismi/unvanı, adresi, kaşesi, imzası, ve fatura miktarının, örneğin katma değer vergisi için, vergi kayıt numarası,
· Faturanın numarası (genellikle bu numaranın satıcı tarafından belirlenememesi için numaralı baskı fatura koçanları ya da uygun bilgisayar programı kullanılması, muhasebe kaydının numara sırasıyla yapılması, iptal ve düzeltmelerin eskisini işaretleyip yeni fatura ya da kredi faturası düzenleyerek yapılması şart koşulur),
· Faturanın düzenlenme tarihi,
· Malın tam tanımı ve miktarı,
· Birim fiyatı ve toplam fiyatı,
· Teslim şekli,
· Ödeme şekli,
· Ödemenin ne kadarının ne çeşit vergi olduğu
ALIŞ FATURASI: Firmanızın herhangi bir tedarikçinizden malzeme ya da hizmet alması durumunda kesilen fatura tipine “Alış Faturası” denir.
-İRSALİYELİ FATURA: Hem sevk irsaliyesi hem de satış faturası değeri taşıyan belgeye ‘‘İrsaliyeli Fatura’’ denir.
-İRSALİYE: Satışı gerçekleştirilmiş olan veya satılmak üzere olan malın bir adresten başka bir adrese taşınmasını sağlayan belgedir. Bu nedenle faturada malın ya da sağlanan hizmetin bedelini hem rakam ile hem de yazı ile yazılır; irsaliyede ise malın kime ait olduğu, kime teslim edileceği bilgiler esastır
İrsaliyeli faturada bulunması gereken bilgiler:
• “İrsaliyeli Fatura” ibaresi
• Maliye Bakanlığı klişesi veya noter tasdiki
• İrsaliyeli fatura düzenleyenin adı, ticari unvanı, iş adresi, bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarası
• Malın ve hizmetin cinsi, miktarı, fiyatı ve tutarı
• Malın nereye ve kime gönderildiği; müşterinin adı, ticari unvanı, adresi, vergi dairesi ve hesap numarası
• İrsaliyeli faturanın seri ve müteselsil sıra numarası
• İrsaliyeli faturanın düzenlenme tarihi ve saati
• İrsaliyeli faturayı düzenleyenin imzası
-PROFORMA FATURA: Proforma fatura bir teklif faturasıdır ve hiçbir mali yükümlülüğe neden olmaz. Satıcı hizmet veya malı ne kadar ücret karşılığında satmak istediğini satış gerçekleştiriyormuş gibi alıcıya gönderir. Proforma fatura karşılığı ne mal sevkiyatı ne de ödeme yapılır. \n
-İADE FATURASI: İade faturası, müşteri tarafından alınan bir malın satıcıya geri verilmesi durumunda düzenlenen bir faturadır. İade faturası ile müşteri tarafından alınan bir malın tamamının satıcıya iadesi olabileceği gibi bir kısmının da iadesi olanaklıdır.
İade faturası düzenlenirken dikkat etmeniz gerekenler:
• Faturanın görünür bir yerine ‘iade faturasıdır’ ibaresi yazılır.
• Fatura kesmek için satış faturası koçanı kullanılır, iade faturası için ayrı bir fatura koçanı yoktur.
• Satıcıdan gelen faturadaki seri no. ve tarihi bu faturada mutlaka bulunmalıdır.
• İade faturası ile iade edilen malın birim bedeli, satıcı tarafından kesilen ilk faturadaki bedelden fazla olamaz. Müşteri iade faturası keserek kar edemez.
• İade faturasının açık veya kapalı kesilebilir.
2.Vergilendirmeye Bağlı Olarak:
-TEVKİFATLI FATURA: KDV’nin belirli bir oranının, satışı yapana ödenmesi yerine, alım yapan tarafından devlete ödenmesidir. Verginin alıcı-satıcı arasında bölüştürülerek ikisinden de alınmasıdır.
Tevkifatlı fatura örneğini aşağıdaki görselde inceleyebilirsiniz. ÖTV'li FATURA: Özel Tüketim Vergisi Kanununun 15. maddesi hükmü uyarınca, vergiye tabi işlemlere ait ÖTV, düzenlenecek fatura veya benzeri belgelerde ayrıca gösterilir.
Aşağıdaki örnek ÖTV'li faturayı inceleyebilirsiniz.
ÖİV'li FATURA: Mobil bilişim hizmetlerine uygulanan vergi ÖİV (Özel İletişim Vergisi)'dir. GSM operatörlerinin kestikleri faturalar üzerine yansıyan vergi özel iletişim vergisidir.
Aşağıdaki görsel üzerinden ÖİV kullanımı inceleyebilirsiniz.
3.Ödeme Zamanına Bağlı Olarak:
-AÇIK FATURA: Vadeli bir satış yapıldığında faturanın üst kısmına kaşe vurulup imzalanır. Bu tip faturalara “**Açık Fatura**” denir.
Açık faturaya örnek olarak imza ve kaşe kullanımı kırmızı kutu içerisine alınmıştır.
-KAPALI FATURA: Peşin ödemeli satış yapıldığında ise fatura bedelinin peşin olarak alındığını göstermek için faturanın alt kısmı kaşelenip imzalanır. Bu da “Kapalı Fatura” olarak ifade edilir.
Kapalı faturaya örnek olarak imza ve kaşe kullanımı kırmızı kutu içerisine alınmıştır.
NOT: Ticari hayatta uygulaması olan açık ya da kapalı ayrımı vergi kanunlarında yoktur. Vergi kanunlarına göre kaşenin faturada nereye vurulduğunun bir önemi ya da hukuki olarak tahsilata ilişkin ispat gücü de yoktur.
20.4.Gönderim Yöntemine Bağlı Olarak:
-BASILI FATURA: Yetkili matbaalarda Resim şartlarına uygun olarak basılmış faturadır.
-DİJİTAL FATURA: Dijital ortamda oluşturulup, saklanan faturalardır. Basılı fatura ile aynı değere sahiptir.
-E-FATURA: İki e-Fatura mükellefi arasında alınıp gönderilen faturalardır.
NOT: GİB tarafından 22 Ocak 2022 Cumartesi günü yayımlanan tebliğ ile e-fatura geçiş zorunluluğu için belirlenen ciro limitleri aşağı çekildi. Son durumda, 2020 ve 2021 yılı brüt satış hasılatı 4 milyon TL, 2022 ve müteakip hesap dönemleri için 3 milyon TL ve üzeri olan mükelleflerin e-faturaya geçiş zorunluluğu bulunuyor.
-E-ARŞİV: Taraflardan birinin veya her iki tarafında e-Fatura mükellefi olmadığı durumlarda gönderilen dijital faturalardır.
NOT: Aynı gün içerisinde vergi mükellefi olmayanlara düzenlenen toplam fatura tutarı 30 bin TL'den 5 bin TL’ye indirilirken, vergi mükellefi olanlar için ise bu tutar, GİB tarafından belirlenen fatura kesme sınırına eşitlendi. Bu sınır her yıl güncellenmekle birlikte, 2022 yılı için günlük limit 2000 TL’dir.
NOT: E-Fatura ve E-Arşiv Faturada İptal İşlemi:
• Elektronik faturaların (e-fatura veya e-arşiv) iptal ve iade kuralları teknik olarak matbu fatura ile aynıdır ancak pratikte yapılan işlemler değişiklik gösterir.
• Ticari e-fatura: Ticari e-fatura gönderdiyseniz ve iptal etmek istiyorsanız, müşterinizin sistemine düştükten sonra 7 gün içinde müşteriniz tarafından reddedilebilir. Müşteriniz E-Faturanızı reddettikten sonra yeni bir e-fatura oluşturup müşterinize gönderebilirsiniz. Reddedilen e-fatura, sistemde iptal edilmiş bir fatura gibi görünür.
• Temel e-fatura: Temel e-fatura gönderdiyseniz ve iptal etmek istiyorsanız, faturayı gönderdiğiniz müşterinizin ̧ bu faturaya karşılık bir iade e-faturası oluşturup tarafınıza iletmesi gerekir. Bu işlem her iki faturanın birbirini mahsuplaştırması için yeterlidir.
• e-Arşiv fatura: e-Arşiv faturayı, resmileştirildiği tarihten itibaren 7 gün içinde iptal edebilirsiniz.
• Birfatura.com panelinde Satışlar-Faturalar sayfasından iptal edilecek fatura sol yanındaki kutudan işaretlenir, İşlemler butonundan Seçili Olanları İptal et tıklanır. Fatura iptal işlemi gerçekleştirilmiş olur.
NOT: E-Fatura E-Arşiv fatura da vadeli ödeme işlemi:
• E-Fatura, e-arşiv fatura da ödemesi sonra alınacak ise(vadeli satışlarda) E-Fatura-E-arşiv faturaya açıklama olarak ödeme işlemiyle ilgili bilgiler(Ödeme tarihi vs.) girilmelidir. (Ödeme yöntemi; vadeli ödeme seçilmelidir.)